20 
zien worden; terwijl aan den anderen kant, ook op dit gebied, 
aan gezondheidsregeling, militaire opvoeding, onderwijs en be- 
scbaving veel opmerkzaamheid werd geschonken. 
De vijftien eerste artikelen van het programma daarentegen 
waren van zuiver industrieelen aard. — 
Intusschen ligt er tusschen iets voor te nemen en het, streng 
naar ’t beraamde plan, uit te voeren, een groote afstand, op 
welken dit plan nog aanzienlijke wijzigingen kan ondergaan, 
temeer wanneer men bij die uitvoering voor een goed deel van 
zoovele en zulke heterogene elementen afhankelijk is. 
Dat dit schoone doel dan ook te Weenen niet in alle opzichten 
bereikt is, moet zeker grootendeels hieraan worden toegeschre- 
ven, dat het door vele natien niet goed begrepen werd, en reeds 
vöör de opening hield men zieh overtuigd dat de tentoonstel- 
ling, behoudens zeer günstige uitzonderingen in enkele op 
zichten, over ’talgemeen weder het karakter har er voorgang- 
sters zou dragen. De meesten toch zagen er niets anders in, 
of wilden er niets anders in zien, dan een wereldmarkt, 
hoofdzakelijk, zoo niet alleen, bestemd om te koopen en te 
verkoopen, om nieuwe relatien in andere landen te openen, en 
daardoor aan handel en nijverheid een krachtigen stoot te geven ; 
zonder twijfel een zeer goed doel, maar om ’t welk men toch het 
andere, meer edele en ’t welk eigenlijk aan de ontwikkeling der 
nijverheid ten grondslag ligt, niet over ’t hoofd behoefde te zien. 
Yoor een ander deel echter lag de schuld bij de Generale 
Directie zelf, die, ’t is waar, ten deele maar toch niet ge- 
heel door den nood gedrongen, verdeelde en versnipperde,