273 
zoekt, en waardoor onze zaal door zeer velen als een aange- 
naam rustoord werd besehouwd, waar men gaarne genoot. 
De Nederlandsche kunstzaal gaf den indruk yan een kunst- 
kabinet, de overige van Museen; in bijna alle zalen vond men 
kunstprodueten, die meer of minder schoons, grootscb of idyllisch 
bevatt’en; men genoot in schier alle zalen in meerdere of min 
dere mate, doch, behalve dit alles, rustte men in de onze, en 
werd men vermoeid in de andere. 
Verschillende oorzaken werkten daartoe mede; vooreerstwat 
onze zaal betrof, de reeds genoemde; vervolgens die betrek- 
kelijk kleine omvang onzer schilderijen in het algemeen; ten 
derde de plaatsing der schilderijen in strenge onderling har- 
monieerende lijnen. Er is weinig wat een tentoonstelling van 
schilderijen onrustiger en daardoor vermoeiender maakt, dan 
onregelmatigheid of onrustigheid in lijnen. Onwillekeurig moet 
de bezoeker genoodzaakt worden stelselmatig te werk te gaan, 
waardoor hij ontheven wordt van de moeite om voor zieh zelven 
een stelsel van bezichtiging te maken, zonder dat hij genood 
zaakt is even zoovele malen te veränderen als stelsellooze 
lijnen hiertoe verplichten, hetgeen bijzonder nadeelig werkt op 
den algemeenen indruk; terwijl eindelijk wellicht de grootste 
oorzaak gelegen is in de reeds genoemde onderlinge harmonie 
der kunstwerken. Er was namelijk, in onze te Weenen verte- 
genwoordigde Noderlandsche kunst, schier geen enkel vreemd 
element aanwezig; onze kunst is bijna geheel uit ons eigen 
volksleven, uit onze eigen natuur geput, met de ons eigen 
eenvoudige opvatting. 
18